اشراف (بلندپایگان اجتماعی)اشخاص دارای جایگاه اجتماعی برجسته به لحاظ ریاست، ثروت یا نسب را اشراف گویند. اشراف گاه بر اشخاص دارای منزلت معنوی نیز اطلاق می‌گردد. از آن به مناسبت در باب‌های زکات، وکالت، نکاح و قضاء سخن رفته است. ۱ - پرداخت زکات بر اشرافاز سهم زکات مؤلفة القلوب به دو نوع از اشراف داده می‌شود؛ نخست، رؤسای قبائلی که در اسلام استوارند و پرداخت زکات به آنان، موجب ترغیب رؤسای مشرک قبائل، به اسلام می‌شود و دوم، رؤسای قبائلی که در اسلام ثابت قدم و استوار نیستند و با پرداخت زکات، می‌توان به ثبات و استواری آنان امیدوار بود. ۲ - توکیل اشراف در منازعاتمستحب است اشراف در منازعات برای خود وکیل بگیرند. ۳ - ازدواج اشراف با اشخاص پایینتراشراف می‌توانند با اشخاص پایین‌تر از خود ازدواج کنند و هم‌سانی در زوجین از لحاظ دینی معتبر است. ۴ - داشتن زن اشرافشوهر در صورتی که همسرش از اشراف است، باید برای او خدمتکار بگیرد و مزد او را بپردازد. نیز باید نفقه این همسر را متناسب با شأنش بدهد. مرجع تشخیص این تناسب، عرف است. ۵ - رفتار قاضی با اشراف و غیر آنانقاضی باید با دو طرف نزاع به مساوات رفتار کند؛ هر چند آن دو به لحاظ شرافت و پستی متفاوت باشند. ۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۵۳۴-۵۳۵. |